تیغ دو لبه حذف یارانه ها: هدایت منابع به سمت توسعه یا ادامه روند کنونی؟

به گزارش راهبرد معاصر؛ شناسایی و حذف یارانه سه دهک پردرآمد در سالهای اخیر مهمترین چالش دولت به شمار رفته است که با وجود پیشنهادات دولت و مصوبات مجلس شورای اسلامی هیچ گاه به صورت کامل به منصه ظهور نرسیده است. هر چند این موضوع تاکنون به صورت های مختلف از دستور کار دولت خارج شده اما در جدیدترین پیشنهاد دولت که در حاشیه نشست هیات دولت مطرح شده نه تنها سقف درآمدی مشخصی برای حذف یارانه خانوارهای پر درآمد لحاظ نشده؛ بلکه مبنای حذف میزان مصرف خانوار عنوان شده است؛ میزان مصرف بیشتر خانوارها مساوی مشمول حذف یارانه نقدی شدن خواهد بود. قطعا شرایط اقتصادی و تحریمی و کمبود بودجه دولت حذف یارانه دهک های پر درآمد را در دستور کار دولت قرار داده است اما شناسایی دهک های پر درآمد نیازمند رویکردهای اصولی و شفافیت سازی های لازم است که متاسفانه دراین طرح به طور کامل لحاظ نشده است. علی اکبر لبافی معاون سابق وزیر کار در گفت و گوی پیش رو چند و چون اجرای صحیح حذف دهک های پردرآمد را با راهکارهای تحقق اهداف اولیه هدفمندی یارانه ها را مورد نظر قرار داده است.

حذف یارانه سه دهک باید به سمت امور توسعه ای هدایت شود

آیا میتوان گفت اهداف هدفمندی یارانه ها با توجه به اهتمام آن به توسعه اشتغال و تولید محقق شده است؟

پرداخت یارانه به شکل مرسومی که در سالهای گذشته دنبال شده بیشتر هدر دادن منابع بوده تا استفاده از مزایای پرداخت یارانه برای کشور؛  چرا که دولتهای آقای احمدی نژاد و روحانی ساز و کار مشخصی برای استفاده بهینه از یارانه ها در برخورداری هر چه بهتر طبقه ضعیف، متوسط و برخوردار نیاندیشدند؛ لذا ساز و کار قبلی به شیوه کهنه و قدیمی خود تا به امروز دنبال شد و در این بین مساله مهمی که بنا به ظرفیت های یارانه ای مورد بی مهری قرار گرفت توسعه کشور است.

در حالی که انتظار می رفت با هدفمندی یارانه ها منابع به سمت تبدیل یارانه به سرمایه گذاری بخصوص در حوزه تولید و توسعه اشتغال منجر شود، اما این مهم در سهل انگاریها و بی توجهی ها و عدم توجه به طرح های کارشناسان عقیم باقی ماند. حذف دهک های پردرآمد از دریافت یارانه موضوع مهمی است که از ابتدا باید دنبال می شد یا اصلا به دهک های برخوردار پرداخت نمی گردید، حال که دولت مترصد حذف یارانه دهک های پر درآمد است این یارانه نباید به سمت و سویی هدایت شود که اصل توسعه کشور و اشتغال باز هم به دست فراموشی سپرده شود.

برای اجرای طرح حذف یارانه ها اختیارات استانداران را افزایش دهید

جدیدترین طرح دولت در حذف دهک های پر درآمد حذف براساس میزان مصرف خانوار است این طرح می تواند الگوی مناسبی در جهت موفقیت حذف دهک های بالای درآمدی باشد؟

حذف دهک های پردرآمد با توجه به راهکارهای اصولی و علمی پیشنهادی کارشناسان، نه تنها براساس اجرای طرح غیر کارآمدی چون میزان مصرف میزان انرژی بسیار مطلوب نیست بلکه مانع از تحقق عدالت اجتماعی می شود؛ زمانی طرح حذف دهک های پردرآمد موفق خواهد بود که با توسل به الگوهای درست و کامل چگونگی شناخت پردرآمدها منابع حذف شده از ثروتمندان هر استانی  با افزایش اختیارات استانداری و نظارت بر چگونگی مصرف در اختیار استانداران قرار داده شود تا آنها به صورت رو در رو با مردم در قالب یک جمع بندی منابع مالی حذف شده از ثروتمندان را تبدیل به کسب و کارهای محلی کنند؛ طبیعی است تفکیک طبقات و دهک ها از یکدیگر نیازمند ایجاد زیرساختهای لازم و توجه به میزان خط فقر در هر استان است که در قالب ضابطه ها و سامانه هایی می توان آن را به منصه ظهور رساند.

ایجاد و راه اندازی سامانه جامع اطلاعات مالیاتی و نظارت بر چارچوب های ذیل این سامانه چون ساختار بانکی؛ همکاری وزارت خانه های مختلف دولت چون مسکن راه و شهرسازی می تواند در شناسایی ثروتمندان واقعی جامعه کمک کننده باشد. آنچه در این میان بیش از هر ساختاری باید مورد توجه قرار داده شود عزم جدی دولت برای ورود به چنین مساله مهمی است. بی شک اگر دولت عزم راسخی در تحقق این موضوع داشته باشد و رونق تولید و صنعت را مد نظر داشته باشد با حذف یارانه دهک های پر درآمد جامعه و عدم متمرکز کردن آن در مرکز و اعطای مبالغ کسر شده به استانها؛ استانداران می توانند با اتخاذ رویکردهای اقتصادی؛ گردشگری و اشتغالزایی در حوزه کار و تولید موفقیتهای قابل توجهی را برای مناطق تحت نظر خود ایجاد کنند.

نمونه یک طرح موفق هدایت یارانه ها

آیا نمونه موفقی از تجمیع یارانه در بهبود کسب و کارهای محلی سراغ دارید؟

 در یکی از روستاهای استان خراسان رضوی با تجمیع یارانه دویست خانواده متشکل از 727 نفر مردم محروم منطقه، همگی صاحب کار و شغل شده اند و با ساخت گلخانه ای بزرگ و دریافت تسهیلات بانکی،  بسیاری از مشکلات معیشتی و اشتغال خود و فرزندانشان را پاسخ داده اند، لذا امروز بسیاری از حساب های یارانه ای می تواند تضمین دریافت تسهیلات بانکی و تبدیل آن  به سرمایه گذاری در حوزه تولید شود.

اگر دولت براین موضوع پافشاری کند که درآمدهای ناشی از حذف یارانه ثروتمندان به صورت ملی هدایت شود نمی توان به صورت قطعی درخصوص میزان شاخص های موفقیت در امر تولید امیدوار بود چرا که به تجربه ثابت شده چنین تمرکزهایی به خودی خود امکان پذیر و موفقیت زا نیست.

حذف یارانه بر اساس معیار مصرف شاخص کاملی نیست

در پایان به نظر شما تحقق طرح حذف یارانه براساس میزان مصرف تا چه میزان می تواند مفید به فایده واقع شود؟

 به صرف اینکه میزان انرژی یک خانواده چقدر است نمی توان یارانه ی یک خانواده را قطع کرد، چرا که اساسا این موضوعی مکفی برای شناسایی نیازمند از غیر نیازمند نیست. واگذاری کنتورهای مصرفی براساس قراردادهای خانگی و اینکه کنتور به نام فرد دیگری باشد همه و همه مشکلاتی است که تحقق مساله حذف دهک های پر درآمد را از دریافت یارانه با مشکلاتی مواجه می کند؛ قطعا این موضوع منبع مطمئنی برای شناسایی و حذف پر درآمدها نیست و نمی تواند شاخص مطلوبی در میزان اندازه گیری تمکن مالی  افراد باشد.